Videolu Rusça Dersler

• Videolu Rusça Dersler - Meyveler
• Videolu Rusça Dersler - Sebzeler
• Videolu Rusça Dersler - Rus Kiril Alfabesi
• Videolu Rusça Dersler - Mutfak Terimleri
• Videolu Rusça Dersler - Şehir Terimleri
• Videolu Rusça Dersler - Sık Kullanılan Kelimeler
• Videolu Rusça Dersler - Rusça Hayvan Terimleri
• Videolu Rusça Dersler - Günlük Kullanılan Kelimeler

Videolu Rusça Dersler - Meyveler

Medium: www.metacafe.com

Videolu Rusça Dersler - Sebzeler

овощи - Sebzeler
брокколи - Brokoli
салат-латук - Kıvırcık
огурец - Salatalık
помидор - Domates
картофель - Patates
морковь - Havuç
лук - Soğan
фасоль - Fasulye
шпинат - Ispanak

Medium: www.metacafe.com

Videolu Rusça Dersler - Rus Kiril Alfabesi

Bu video sayesinde harfleri tanıyıp, telafuzunuzu geliştirebilirsiniz.

Daha önceki derslerimizde yazılı olarak gösterdiğimiz harfleri burdan izleyerek daha iyi bir şekilde pekiştirme imkanına sahipsiniz.

Evet videomuzu izleyelim, görelim, öğrenelim…

Videolu Rusça Dersler - Mutfak Terimleri

Medium: www.metacafe.com

Videolu Rusça Dersler - Şehir Terimleri

.

Medium: www.metacafe.com

Videolu Rusça Dersler - Sık Kullanılan Kelimeler

Medium: www.metacafe.com

Videolu Rusça Dersler - Rusça Hayvan Terimleri

Rusça video derslerimizde bu seferki konumuz hayvan terimleri.

Rusça videoları izlerken sanırım türkiyede youtube sitesi kapalı olduğu için küçük bir sorun meydana geliyor ve izlenmiyor. Bunu çözümü oldukça basit. Burda tabiki nasıl çözüleceğini anlatmam ama bir sürü site vasıtası ile izlenebildiğini öğrendim.

Hep beraber rusça hayvanlar terimlerini izleyelim, kavrayalım…

Videolu Rusça Dersler - Günlük Kullanılan Kelimeler

Videolu Rusça Dersler - Günlük Kullanılan Kelimeler

Rusça Videolu Derslerimize bu ilk görüntümüz ile başlıyoruz. Türk insanının görüntülü öğrenme yollarını daha çok benimsediğini göz önünde bulundurarak videolu dersler koymaya karar verdik.

İlk konumuzu günlük konuşulan kelimeler olarak seçtik.Kelimeleri çok güzel yorumlayan rus arkadaşımız ilk önce rusça kelimelerin ağızdan çıkarkenki halini, daha sonra ise normal bir rus nasıl konuşuyorsa o şekilde bizlere sundu.

Şimdi hep beraber izleyelim görelim…

3. SINIF ONLİNE TESTLER

İlk-Orta-Lise kademesi online testler

• 10. Sinif Matematik Online Testleri
• 12. Sinif Matematik Online Testleri
• 2. Sınıf Matematik Online Testleri
• 3. Sınıf Matematik Online Testleri
• 4. Sinif Din Kulturu Online Testleri
• 4. Sınıf İngilizce Online Testleri
• 4. Sınıf Matematik Online Testleri
• 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Online Testleri
• 5. Sinif Din Kulturu Online Testleri
• 5. Sınıf İngilizce Online Testleri
• 5. Sınıf Matematik Online Testleri
• 5. Sınıf Türkçe Online Testleri
• 6. Sinif Din Kulturu Online Testleri
• 6. Sınıf İngilizce Online Testleri
• 6. Sınıf Matematik Online Testleri
• 7. sınıf matematik online testleri
• 8. Sınıf Din Kültürü Online Testleri
• 8. Sınıf İnkilap Tarihi Online Testleri
• 8. Sinif Matematik Online Testleri
• 8. Sinif Türkçe Online Testleri
• 9. Sınıf Fizik Online Testleri
• 9. Sinif Matematik Online Testleri
• Coğrafya Dersi Online Testleri

EŞ ANLAMLI ANLAMDAŞ KELİMELER SÖZLÜĞÜ

Alfabe-abece

Abide-anıt

Acayip-garip

Acıma-merhamet

Açıkgöz-kurnaz

Ad-isim

Adale-kas

Adet-tane

Adıl-zamir

Adi-bayağı

Aferin-bravo

Affetmek-bağışlamak

Ahenk-uyum

Akıl-us

Aksi-ters

Al –kırmızı

Alaka –ilgi

Alaz-alev

Alelade-sıradan

Allah-Tanrı

Ama-fakat

Ama-kör

Amaç-erek

Amade-hazır

Amale-işçi

Amel-iş

Ana-anne

Anı-hatıra

Anıt-abide

Aniden-birden

Aniden-ansızın

Anlam-mana

Anlatım-ifade

Ant-yemin

Apse-iltihap

Araç-vasıta

Arıza-bozukluk

Arka-geri

Armağan-hediye

Art-arka

Arzu-istek

Asır-yüzyıl

Asil-soylu

Aş-yemek

Aşırmak-çalmak

Ata-cet

Atak-girişken

Atamak-tayin etmek

Atölye-işlik

Avare-serseri(aylak)

Ayakyolu-hela(WC)

Aylak-serseri

Ayraç-parantez

Ayrıcalık-imtiyaz

Aza-üye

Acemi-toy

Adalet-hak

Aka-büyük

Aleni-açık

Ara-fasıla

Ayakkabı-pabuç

Bağışlamak –affetmek

Bağnaz-yobaz

Bakış-nazar

Barış-sulh

Basımevi-matbaa

Basit-yalın

Başkaldırı-isyan

Başkan-reis

Başkent-başşehir

Başvuru-müracaat

Batı-garp

Bayağı-adi

Bayındır-mamur

Bayındırlık-imar

Baytar-veteriner

Bazen-kimi

Bedava-parasız

Beden-gövde

Beğeni-zevk

Belde-şehir

Belge-vesika

Bellek-hafıza

Bencil-egoist

Benlik-kişilik

Beraber-birlikte

Bereket-bolluk

Berrak-duru

Besin-gıda

Beyanat-demeç

Beyaz-ak

Beygir-at

Beyhude-boşuna

Biçare-zavallı

Biçim-şekil

Bilakis-tersine

Bilgin-alim

Bilgisiz-cahil

Bilhassa-özellikle

Bilim-ilim

Bilgisiz-cahil

Bilinç-şuur

Bina-yapı

Birden-ani

Birdenbire-aniden

Birey-fert

Biricik-tek

Bitki-nebat

Boylam-meridyen

Bozkır-step

Bucak-nahiye

Buğu-buhar

Buhran-bunalım

Buyruk-emir

Büro-ofis (yazıhane)

Bacı-kız kardeş

Baş-kafa

Cahil-bilgisiz

Caka-gösteriş

Camekan-vitrin

Canlı-diri

Cazibe-çekim

Cehalet-bilgisizlik

Celse-oturum

Cenk-savaş

Cenup-güney

Cerahat-irin

Cerrah-operatör

Cesur-yürekli

Cet-ata

Cevap-yanıt

Ceviz-koz

Cılız-sıska

Ciddi-ağırbaşlı

Cihaz-aygıt

Cihet-yön

Cilt-ten

Cimri-pinti

Cimri-hasis

Cin-tür

Civar-yöre

Cömert-eli açık

Cümle-tümce

Cılız-sıska

Ciddi-ağırbaşlı

Cihaz-aygıt

Cihet-yön

Cilt-ten

Cimri-pinti

Cimri-hasis

Cins-tür

Civar-yöre

Cömert-eli açık

Cümle-tümce

Çabuk-acele

Çağ-devir

Çağdaş-modern-uygar

Çağrı-davet

Çayır-davet

Çehre-yüz

Çeşit-tür

Çeviri-tercüme

Çığlık-feryat

Çılgın-deli

Çizelge-cetvel

Çoğunluk-ekseriyet

Çok-fazla

Çamur-balçık

Çare-deva

D

Dahil-iç

Daimi-sürekli

Darbe-vuruş

Dargın-küs

Darılmak-küsmek

Davet-çağrı

Defa-kez

Değer-kıymet

Değerli-kıymetli

Değnek-sopa

Deli-çılgın

Delil-kanıt

Deneme-tecrübe

Denetim-kontrol

Deney-tecrübe

Deprem-zerzele

Dergi-mecmua

Derhal-hemen

Deri-ten

Derslik-sınıf

Devamlı-sürekli

Devinim-hareket

Devir-çağ

Devir-tur

Devre-dönem

Dışalım-ithalat

Dışsatım-ihracat

Diğer-başka

Dil-lisan

Dilbilgisi-gramer

Diri-canlı

Dize-mısra

Doğa-tabiat

Doğal-tabii

Doğu-şark

Doktor-hekim

Donuk-mat

Doruk-zirve

Dönemeç:viraj

Döşek:yatak

Duru:berrak

Durum:vaziyet

Duygu:his

Düş:rüya

Düşünce:fikir

Düzen:seviye

Düzmece:sahte

Düzyazı:nesir

Dilek:istek

Dizi:sıra

Dost:arkadaş

E

Ebat: boyut

Ebedi: sonsuz

Ebeveyn. Ana-baba

Edat: ilgeç

Efe: zeybek

Egoist:bencil

Ehemmiyet:önem

Ek. İlave

Eklem: mafsal

Ekonomi : iktisat

Elbise: giysi

Emir: buyruk

Emniyet: güvenlik

Ender: nadir

Endişe :kaygı

Endüstri:sanayi

Enkaz: yıkıntı

Enlem: paralel

Entari: giysi

Enteresan: ilginç

Erek: amaç

Esas: temel

Eser: yapıt

Esir: tutsak

Etki: tesir

Etraf: çevre

Evvel: önce

Eylem: fiil

Eylemsi: fiilimsi

Ev: konut

Edebiyat: yazın

Eda: verme

F

Faaliyet: etkinlik

Fakat: ama-lakin

Fakir: yoksul-fukara

Faktör-unsur

Fare-sıçan

Fark-ayrım

Fasıla-ara

Fayda-yarar

Fazla-çok

Fena-kötü

Fert-birey

Feza-uzay

Fiil- eylem

Fikir-düşünce

File-ağ

Füze-roket

Felç-nüzul

Fer-ışık

Faiz-nema

G

Garip-acayip

Garp-batı

Gaye-amaç

Gayret-çaba

Gebe-hamile

Gelecek-istikbal-ati

Gelenek-anane

Gene-yine

Genel-umumi

Geri-art

Gıda-besin

Giysi-elbise

Giz-sır

Gizli-saklı

Görev-vazife

Gövde-beden

Gramer-dilbilgisi

Güç-kuvvet-zor

Güçlü-kuvvetli

Güldürü-komedi

Gülünç-komik

Güney-cenup

Güven-itimat

Güz-sonbahar

Gözlem-rasat

Gökyüzü-sema

Gezmek-dolaşmak

H

Hal-durum

Halbuki-oysa

Ham-olmamış

Hane-ev

Hareket-devinim

Hariç-dış

Harp-savaş

Hasis-cimri-pinti

Hasret-özlem

Hassas-duygulu

Hatıra-anı

Hayal-düş

Hayat-yaşam

Haysiyet-onur

Hediye-armağan

Hekim-doktor

Hela-tuvalet-wc

Hemen-derhal

Hiddet-öfke

Hikaye-öykü

Hisse-pay

Hudut-sınır

Hususi-özel

Hür-özgür

Hısım-akraba

Hasım-düşman

Hareket-devinim

Hadise-olay

I

Ilıca-kaplıca

Irak-uzak

Irgat-rençber

Irk-soy

Ira- karakter

Irmak-nehir

İ

İcat-buluş

İç-dahil

İçten-samimi

İdare-yönetim

İhracat-dışsatım

İhtiyar-yaşlı

İhtiyaç-gereksinim

İkaz-uyarı

İktisat-ekonomi

İlave-ek

İlgeç-edat

İlgi-alaka

İlginç-enteresan

İlim-bilim

İmar-bayındır

İmkan-olanak

İsim-ad

İskemle-sandalye

İthalat-dışalım

İtibar-saygınlık

İtimat-güven

İtina-özen

İzah-açıklama

İdadi-lise

İlan-duyuru

İlişki-münasebet-temas

İmtihan-sınav

J

Jeoloji-yer bilimi

K

Kabiliyet-yetenek

Kabus-karabasan

Kafa-baş

Kafi-yeter

Kafiye-uyak

Kalite-nitelik

Kalp-yürek

Kamu-halk

Kanıt-delil

Kapital-anamal-sermaye

Kanun-yasa

Kara-siyah

Karşın-rağmen

Karşıt-zıt

Kas-adale

Katı-sert

Kati-kesin

Kayıp-yitik

Keder-acı

Kelime –sözcük

Kenar-kıyı

Kent-şehir

Kere-defa-kez

Kesin- kati

Kırmızı-al

Kıyı-sahil

Kir-pislik

Kirli-pis

Kişi-şahıs

Kocaman-iri

Komedi-güldürü

Komik-gülünç

Kontrol-denetim

Konuk-misafir

Konut-ev

Koşul-şart

Kural-kaide

Kuruluş-müessese-kurum

Kuşku-şüphe

Kutsal-mukaddes

Kuvvet-güç

Kuzey-şimal

Küme-grup

Küs-dargın

Kılavuz-rehber

Kolay-basit

L

Laf-söz

Lahza-an

Lider-önder

Lisan-dil

Lüzumlu-gerekli

Lüzumsuz-gereksiz

Lal-dilsiz

Lama-deve

Lafazan-geveze

M

Mabet-tapınak

Macera-serüven

Mafsal-eklem

Mağlup-yenik

Mahalli-yerel

Mahcup-utangaç

Mahluk- yaratık

Mahpushane-hapishane

Mahsul-ürün

Mana-anlam

Manzara-görünüm

Matbaa-basımevi

Matem-yas

Mebus-milletvekili

Mecbur-zorunlu

Mecmua-dergi

Medeni-uygar

Medeniyet-uygarlık

Mektep-okul

Melodi-ezgi

Menfaat-çıkar

Menfi-olumsuz

Menkul-taşınır

Meridyen-boylam

Mesafe-ara

Mesela-örneğin

Mesele-sorun

Mesken-konuk

Meslek-iş

Mesul-sorumlu

Mesut-mutlu

Meşhur-ünlü

Meşrubat-içecek

Mevcut-var

Meydan-alan

Millet-ulus

Milletvekili-mebus

Milli-ulusal

Misafir-konuk

Misal-örnek

Misli-katı

Muavin-yardımcı

Muharebe-savaş

Muhtelif-çeşitli

Muştu-müjde

Müessese-kurum-kuruluş

Mühim-önemli

Mükafat-ödül

Müsabaka-yarışma

Müsait-uygun

Müspet-olumlu

Müstahsil-üretici

Müstakil-bağımsız

Müşteri-alıcı

Merkep-eşek

Mani-engel

Mübarek-kutsal

Muallim-öğretmen

Mektup-name

Merasim-tören

N

Nadir-ender

Nakil-atama-taşıma

Nasihat-öğüt

Nebat-bitki

Neden-sebep

Nefes-soluk

Nehir-ırmak

Nem-rutubet

Nesil-kuşak

Nesir-düzyazı

Neşe-sevinç

Netice-sonuç

Nispet-oran

Nitelik-kalite

Noksan-eksik

Numune-örnek

Nutuk-söylev

Nakit-para-akça

Nakliyeci-taşımacı

Namzet-aday

O

Okul-mektep

Olanak-imkan

Olası-mümkün

Olay-vaka

Olumlu-müspet

Olumsuz-menfi

Onarım-tamir

Onay-tasdik

Onur-şeref

Oran-nispet

Otlak-mera

Oy-rey

Ozan-şair

Ö

Öbek-grup

Öbür-diğer

Ödenti-aidat

Ödlek-korkak

Ödül-mükafat

Ödün-taviz

Öfke-hiddet

Öğe-unsur

Öğrenci-talebe

Öğrenim-tahsil

Öğüt-nasihat

Ömür-hayat-yaşam

Önce-evvel

Önder-lider

Önemli-mühim

Öneri-teklif

Önlem-tedbir

Örgüt-teşkilat

Örneğin-mesele

Örnek-misal

Öteki-diğeri

Ötürü-dolayı

Öykü-hikaye

Özel-hususi

Özen-itina

Özgün-orijinal

Özgür-hür

Özlem-hasret

P

Pabuç-ayakkabı

Pasif-edilgen

Pinti-cimri

Pis-kirli

Politika-siyaset

Rağmen-karşın

Rastlantı-tesadüf

Rey-oy

Rutubet-nem

Rüya-düş

Rüzgar-yel

Problem-sorun

Rüştiye-ortaokul

S

Sade-yalın

Sağlık-sıhhat

Saha-alan

Sahil-kıyı-yalı

Saldırı-hücum

Samimi-içten

Sanayi-endüstri

Sandalye-iskemle

Savaş-harp

Saz-çalgı

Sebep-neden

Sene-yıl

Sermaye-kapital

Serüven-macera

Sıçan-fare

Sıhhat-sağlık

Sır-giz

Sima-yüz

Siyah-kara

Siyaset-politika

Son-nihayet

Sonuç-netice

Sorun mesele

Soylu-asil

Sömestri-yarıyıl

Söylev-nutuk

Sözcük-kelime

Sulh-barış

Suni-yapay

Surat-yüz

Sürat-hız

Sürekli-devamlı

Sevinç-mutluluk

Sınıf-derslik

Sonbahar-güz

Sorumluluk-mesuliyet

Sözlük-lügat

Sınav-imtihan

Ş

Şafak-tan

Şahıs-kişi

Şahit-tanık

Şair-ozan

Şans-talih

Şark-doğu

Şart-koşul

Şayet-eğer

Şef-lider-önder

Şehir-kent

Şekil-biçim

Şen-neşeli

Şeref-onur

Şöhret-ün

Şuur-bilinç

Şüphe-kuşku

Şaka-latife

T

Tabiat-doğa

Tabii-doğal

Tabip-hekim-doktor

Talebe-öğrenci

Talih-şans

Tamir-onarım

Tane-adet

Tanık-şahit

Tanım-tarif

Tapınak-mabet

Taraf-yan

Tarım-ziraat

Tarif-tanım

Tasdik-onay

Tebrik-kutlama

Tecrübe-deney

Tedbir-önlem

Teklif-öneri

Tekrar-yine

Temel-esas

Tercüme-çeviri

Tertip-düzen

Tesadüf-rastlantı

Tesir-etki

Toplum- cemiyet

Tören –merasim

Tuhaf-garip

Tutsak-esir

Tuvalet-hela-wc

Tüm-bütün

Tümör-ur

Tümce-cümle

Tren-şimendifer-katar

Tartışma-münakaşa

U

Uçurum-yar

Ufak-küçük

Uğraş-iş

Ulu-yüce

Ulus-millet

Umumi-genel

Umut-ümit

Unsur-öğe

Us-akıl

Uyarı-ikaz

Uygar-medeni

Uyum-ahenk

Uzak-ırak

Uzay-feza

Uçak-tayyare

Usta-ehil

Ü

Ümit-umut

Ünlü-meşhur

Ürün-mahsul

Üye-aza

Ülke-diyar-memleket

Ülkü-ideal

Üleş-pay

Ürem-faiz

V

Vaka-olay

Vakit-zaman

Varlıklı-zengin

Vasıta-araç

Vatan-yurt

Vazife-görev

Vaziyet-durum

Vesika-belge

Viraj-dönemeç

Vücut-gövde

Vilayet-il

Veteriner-baytar

Y

Yalın-sade

Yan-taraf

Yanıt-cevap

Yapay-suni

Yapıt-eser

Yar-uçurum

Yaratık-mahluk

Yardımcı-muavin

Yargıç-hakim

Yarıyıl-sömestri

Yas-matem

Yasa-kanun

Yaş-ıslak

Yaşam-hayat-ömür

Yaşlı-ihtiyar

Yazı-ova

Yazım-imla

Yekün-toplam

Yel-rüzgar

Yerel-mahalli

Yetenek-kabiliyet

Yıl-sene

Yine-tekrar

Yitik-kayıp

Yoksul-fakir-fukara

Yöntem-metot

Yurt-vatan

Yüce-ulu

Yürek-kalp

Yüz-surat-sima-çehre

Yüzyıl-asır

Yemek-aş

Z

Zaman-vakit

Zarar-ziyan

Zengin-varlıklı

Zeybek-efe

Zıt-karşıt

Ziraat-tarım

Ziyan-zarar

Zor-güç

Zorunlu-mecburi

Zırnık-metelik

Zehir-agu

Zabit-subay

Hazırlayan: Yavuz KEKÜL

Cebirsel İfadeler ve Denklemler Örnek Soru Çözümleri

Cebirsel ifadeler 1

Cebirsel ifadeler 2

8.SINIF TC. İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ I. DÖNEM II. YAZILI SORULARI

2009–2010 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI, ……….. İLKÖĞRETİM OKULU 8.SINIF TC. İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK DERSİ I. DÖNEM II. YAZILI SORULARIDIR
Adı,Soyadı: Tarih:09/12/2009
Sınıfı : Süre:40’
Numarası :
Aldığı Not
Rakamla:
Yazıyla :
SORULAR
1-Aşağıdaki cümlelerdeki boşlukları tablodaki ipuçlarından uygun olanları kullanarak doldurunuz.(20 puan )
Tekalif-i Milliye
Misak-ı Milli
TBMM
Milli Kongre
Hıyaneti Vataniye
Tevfik Paşa
Erzurum Kongresi
Musul
Ahmet Anzavur
Müdafa-i Hukuk
Salih Paşa
Yasama
Samsun
Pontus Rum
Yargı
1)Son Osmanlı Mebuslar Meclisi’nin toplanmasının ardından…………………….. kararları alınmıştır.
2)Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür bölünemez ifadesi ilk kez…………………….. de kullanılmıştır
3)İstiklal Mahkemeleri’nin kurulmasıyla TBMM, ………………………..yetkisini de kullanmaya başlamıştır
4)………………….İtilaf Devletleri’nin Mondros’tan sonra işgal ettikleri ilk yer olmuştur.
5)……………..Cemiyetler işgallere karşı Türk milletinin haklığını dünya kamuoyuna duyurmak amacıyla basın yayın yoluyla çalışmıştır.
6) TBMM’ye karış Biga, Manyas ve Susurluk bölgelerinde ………………………..İsyanı çıkmıştır.
7)Mustafa Kemal Mebuslar Meclisi’ne katılacak olan milletvekillerinden………………….. Grubu kurmalarını istemiştir.
8)TBMM, ayaklanmaların bastırılması için ……………………………………….Kanunu’nu çıkarmıştır.
9)Sevr Antlaşması’nın şartları …………………………………..Paşa tarafından imzalanmak istenmeyince Yunan ordusu yeni işgaller ve katliamlar yaptı.
10)İstanbul Hükümeti ve Temsil Heyeti arasında yapılan Amasya Görüşmelerine İstanbul Hükümeti’ni temsilen…………………………katıldı.
2-Aşağıdaki cümlelerden doğru olanlara D,yanlış olanlara Y yazınız.( 10 puan)
1)( ) Yunanlılar tarafından İzmir’in işgali Kuva-yi Milliye hareketinin doğmasına neden olmuştur.
2)( ) İstanbul Hükümeti, İtilaf Devletleri’nin işgallerine karşı sert tedbirler almıştır.
3)( ) Erzurum Kongresi gerek toplanış amacı gerekse de alınan kararlar bakımından ulusal nitelikli bir kongredir.
4)( ) Son Osmanlı Mebuslar Meclisi’nin açılması ve Misak - Milli kararlarının alınmasıyla ulusal kurtuluş mücadelesi hukuki bir nitelik kazanmıştır.
5)( )Misakı Milli’ye göre halk oylaması yapılacak yerler Kars, Ardahan, Batum, Arap vilayetleri ve Batı Trakya’dır.
3-Kurtuluş Savaşının başarıya ulaşması için verilen olayların kronolojik sırasını trenin gidiş yönünde vagonların üzerine yazınız. (5 Puan)
(1)Sivas Kongresi
(2)TBMM’nin Açılması
(3) Amasya Görüşmesi
(4)Erzurum Kongresi
(5)Amasya Genelgesi



Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru yanıtlarını işaretleyiniz.(Her soru 5 puandır.)
4-Aşağıdakilerden hangisi Kuva-yi Milliye birliklerinin özelliklerinden biri değildir.?
A) Bölgesel özellik gösterirler.
B) İhtiyaçlarını halktan karşılarlar.
C) Askeri disiplin içindedirler.
D) Düşmana karşı çete savaşları yapmışlardır.
5-Amasya Genelgesi’nde yer alan;’’Vatanın bütünlüğü. milletin bağımsızlığı tehlikededir’’ maddesi Kurtuluş Savaşı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisini ortaya koymuştur?
A) Kurtuluş Savaşı’nın kimlerle birlikte yürütüleceği C) Kurtuluş Savaşı’nın gerekçesini
B) Kurtuluş Savaşı’nın yöntemini D)Kurtuluş Savaşı’nın amacını






6-TBMM’nin iç isyanlara karşı:
· Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nu çıkarması
· İstiklal Mahkemelerini kurması
· İsyancıların cezalandırılması
gibi uygulamaları aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir?
A) Demokratikleşme sürecini başlattığının
B) Dış yardıma ihtiyacı olduğunun
C) Otoritesini güçlendirmeye çalıştığının
D) İnkılaplara zemin hazırladığının

7- Amasya Genelgesi ile Erzurum ve Sivas Kongrelerinde alınan kararlar incelendiğinde büyük benzerlikler görülür. Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
A) Alınan kararlar birbirlerini tamamlamaktadır.
B) Her kongrede bir önceki kararlar değiştirilmektedir.
C) İşgal kuvvetlerinin baskısından dolayı doğru kararlar alınamamaktadır.
D) Halkın istekleri karar almayı zorlaştırmaktadır

8- Sevr Barış Antlaşması’nın hukuki bakımdan geçersiz olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?
A)Ankara’da milli bir hareketin başlaması
B)Damat Ferit Paşa tarafından onaylanması
C)İtilaf devletleri arasında görüş ayrılıklarının başlaması
D)Osmanlı Mebusan Meclisi tarafından onaylanmaması

9- Aşağıdakilerden hangisi Sivas Kongresinin demokratik bir yapıya sahip olduğunu gösterir?
A)Milli cemiyetleri birleştirmeleriB)Manda ve himayenin reddedilmesi
C)Mustafa Kemal’i başkanlığa seçilmesi
D)Delegelerin seçimle belirlenmesi

10- Kurtuluş Savaşı’nın hazırlık döneminde Türk vatanının sınırları aşağıdakilerden hangisi ile belirlenmiştir?
A)Amasya Genelgesi
B) Mondros Ateşkes Antlaşması
C) Sivas Kongresi Kararları
D) Misak-ı Milli

11- Hangisi, Misak-ı Milli’nin yayınlanmasından sonra meydana gelen bir olay değildir?
A)Osmanlı Mebusan Meclisi’ dağıtılması
B)Sivas Kongresi
C)İstanbul’un işgali D)TBMM’nin açılışı
12- Osmanlı yönetiminin Mustafa Kemal Paşa’yı 9.Ordu Müfettişi olarak Anadolu’da görevlendirmesinin sebebi aşağıdakilerden hangisidir?
A)İtilaf Devletleri’nin isteği
B) Direniş örgütlerinin birleştirilmek istenmesi
C) Samsun ve çevresindeki karışıklıkların önlenmesi
D) Damat Ferit Paşa Hükümeti’nin yetersiz olması

13- İtilâf Devletleri, Osmanlı Devleti'nin Almanya yanında I. Dünya Savaşı'na girmesini istemiyordu.
Aşağıdakilerden hangisi, bunun sebepleri arasında yer almaz?
A)Almanya karşısında güçlerinin azalacağını düşünmeleri
B)Osmanlı Devleti'nin ekonomik ve askerî yönden iyi durumda bulunmaması
C)Süveyş Kanalı'nın Osmanlıların eline geçme endişesi
D)Rusya'ya yardım sağlanmasının aksaya­cağı endişesi

14- İngiltere ve Fransa Birinci Dünya Savaşı sırasında yaptıkları gizli antlaşmalarda İzmir ve çevresinin İtalya'ya verilmesini kararlaştırmışlardı. Ancak savaştan sonra toplanan Paris Barış Konferansı'nda İzmir ve çevresinin, Yunanistan'a verilmesi için çalışmışlardır.
İngiltere ve Fransa'nın böyle bir tutum takınmalarının nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Savaşı devam ettirmek istemeleri
B) İtalya'nın güçlenmesini çıkarlarına aykırı bulmaları
C) Yunanistan ile çatışmaktan kaçınmaları
D) Osmanlı Devleti'nin tepkisinden çekinmeleri

15- Atatürk'ün;"Hayat demek mücadele, çarpışma demektir. Hayatta başarı mutlaka mücadelede başarıya ulaşmakla mümkündür. Bu da manen ve madden kuvvete, kudrete dayanır bir niteliktir."
Bu sözleri O'nun hangi özelliğini yansıtmaktadır?
A) Mantıklılığını
B) Yönetici kişiliğini
C) Demokratik kişiliğini
D) Gerçekçiliğini, ümitsizliğe yer vermediğini
16- Mustafa Kemal, sırasıyla Mahalle Mektebi,Şemsi Efendi İlkokulu, Selanik Mülkiye Rüştiyesi ve Selanik Askeri Rüştiyesi olmak üzere ilkokulu ve ortaokulu değişik okullarda okumuştur.
Bu durumun Mustafa Kemal ile ilgili aşağıdakilereden hangisine neden olduğu söylenebilir?
A) Aile içinde sorunlar yaşadığına
B) Farklı fikirler edinmesine zemin hazırladığına
C) Eğitim sürecinin zor geçtiğine
D) Ekonomik sorunlar yaşadığına

Başarılar Dilerim
Özcan DOĞAN
Sosyal Bilgiler Öğretmeni

TÜRKÇE DERSİ KONULARINDA GEÇEN TERİMLER SÖZLÜĞÜ

A

Abartma (Mübalağa) : Bir durumu olduğundan çok ya da az göstermektir. Örnek :

Bütün gün çalışmaktan iğne ipliğe döndü.

Alem sele gitti gözüm yaşından

Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın?

Gömelim gel seni tarihe desem sığmazsın.

Açık Oturum : Geniş halk kitlelerini ilgilendiren konuların, yine bu kitlelere o sahanın uzmanı kişilerce bir toplantı salonunda anlatıldığı etkinliklerdir. Geniş bir salon seçip seyirci toplanır, önceden belirlenen konu bu seyircilere sahanın uzmanı, tanınmış kişilerce anlatılır.

AD : Varlıkların ve kavramların dilde var olan karşılığına, sözcük türü yönünden ad denir.

Ad Aktarması (Mürsel Mecaz) : Bir sözü benzetme amacı gütmeden bir başka söz yerine kullanmaktır.

Sözcüklerin yeni anlamlar yüklenmesinde bir etken de ad aktarmasıdır. Örnek :

"Sinema" için "beyaz perde"

"seçime katılmak" yerine "sandık başına gitmek"

Ad Aktarması : Bir sözcük ya da sözün, benzetme amacı güdülmeden, anlamca ilgili olduğu başka bir sözcük ya da söz yerine kullanılmasıdır. Bu mecaz türüne, "düz değişmece" de denir. Örnek :

Beyaz Saray bu olaya sıcak bakmıyor. (Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığı)

Soba yandı (İçindeki odun - kömür)

Çankaya bu yasayı onaylamaz (Cumhurbaşkanlığı)

Okul geziye gitti. (Okuldaki öğrenciler)

Mozart'ı severim. (Mozart'ın bestelerini)

Doğu kan ağlıyor. (Doğu yönündeki bölgeler)

Ad (isim) Cümlesi : Yüklemi ek eylemle çekimlenmiş bir ad ya da ad soylu sözcüğün bulunduğu cümlelerdir. Örnek : Bu yaşlı kadın, olayın tek tanığıymış.

Ad Tamlamaları : En az iki adın, aralarında anlam bağlantısı kurarak oluşturduğu, bir nesnenin parçası olduğunu ya da bir nesnenin başka bir nesneyle tamamlandığını gösteren ad takımıdır. Ad tamlamalarında kullanılan tamamlayıcı öğeye tamlayan, birinci nesnenin parçası durumunda olan ikinci öğeye ise tamlanan denir. Örnek :

Denizin sesi bir melodi gibi geliyordu kulağıma.

Kış ayları burada oldukça ılıman geçiyor.

Ona hediye olarak yün gömlek aldım.

Anı (Hatıra) : Yaşanmış olayları duyurmak için yazılan yazı türüne anı denir. Yazarın kendi başından geçen ya da kendisinin de karıştığı olayları sanat değeri taşıyan güzel bir dille anlatmasından oluşan yazı türüdür anı.

Anlam Daralması : Sözcükler, anlamda daralma ya da genişleme yoluyla başka bir anlama geçerek yan anlamlar kazanabilir.

Sözcüğün eskiden anlattığı şeyin ancak bir bölümünü, bir türünü anlatır duruma gelmesine anlam daralması denir.

Sözgelimi "oğul" sözcüğü başlangıçta kız ve erkek anlamlarını içerirken sonradan yalnızca erkek çocukları için kullanılarak anlam daralmasına uğramıştır.

"Erik" sözcüğü, şeftali, kayısı, zerdali anlamını içerirken, sonradan bir tür meyve için kullanılarak anlam daralmasına uğramıştır.

Anlam Genişlemesi : Bir varlığın bir türünü ya da tekini anlatan, kullanım alanları dar olan şeyleri gösteren sözcüklerin zamanla o varlığın bütün türlerini birden anlatır duruma gelmesine anlam genişlemesi denir. Örneğin ; "alan" sözcüğü, "düz ve açık yer" anlamını içerirken anlam genişlemesine uğrayarak "iş, meslek, araştırma-inceleme" anlamlarını da kazanmıştır.

Anlam Kayması : Bakınız : Başka Anlama Geçiş.

Argo : Genel dilin sözcüklerine yan anlamlar kazandırarak genel dilden ayrılan, bir meslek ya da topluluk arasında kullanılan özel dile argo denir. Argo, tek sözcükten oluşabileceği gibi söz öbekleri ve deyimlerden de oluşabilir. Örnek :

Okutmak (elden çıkarıp - satmak)

racon (adet - usül)

şabanlık (aptallık - sersemlik)

keklemek (kandırmak - aldatmak)

Aruz Ölçüsü : Arap dilinde doğmuş ve Divan Edebiyatı ile şiirimize girmiş olan ve mısralarındaki hecelerin uzunluk ve kısalığına bağlı olarak kullanılan ölçüdür. Aruzda, hece ölçüsünde olduğu gibi, hecelerin yalnız sayı bakımından denkliği yeterli değildir. Mısra içlerindeki kelimeler aynı zamanda açık ve kapalı oluşları bakımından da birbirlerine denk olmalıdır. Sesli harflerle biten heceler açık (kısa), sessiz harflerle biten heceler de kapalıdır (uzun). Aruz ölçüsü, İslamiyet’in kabulüyle bize geçmiş, yüzyıllar boyu edebiyatımızda kullanılmış, Cumhuriyet döneminde hemen hemen bırakılmış bir ölçüdür.

Atasözleri : Uzun deneyimler ve gözlemler sonucu oluşmuş, yol gösterici, genel kural biçiminde kalıplaşan, toplumca benimsenen ve anonim bir nitelik taşıyan özlü sözlerdir.

B

Bağlı Cümle : Aralarında anlam ilgisi bulunan basit veya birleşik cümlelerin bağlaçlarla birbirine bağlanmasıyla oluşan cümlelere bağlı cümle denir. Bağlı cümleler “ama, fakat, yalnız, ve, veya, ne…ne..., hem…hem …” gibi bağlaçlarla oluşturulur. Örnek : Para hem insana dosttur hem düşman.

Basit Sözcükler : Herhangi bir yapım eki almamış ya da bir sözcükle birleşmemiş olan sözcüklere yapıları yönünden basit sözcük denir.

Örnek : Kuşların kanadına yazdım aşkımı.

Basit Cümle : Tek yargı bildiren, içinde herhangi bir fiilimsi bulunmayan ve bir yüklemi olan cümlelerdir. Örnek : Yanımıza biraz yiyecek alalım.

Başka Anlama Geçiş (Anlam Kayması) : Sözcüğün eskiden yansıttığı kavramdan bütünüyle farklı, yeni bir kavramı karşılar duruma gelmesine başka anlama geçiş denir. Örneğin :

"sakınmak" sözcüğü Eski Türkçe de "düşünmek, üzerinde durmak, yaslanmak, kederlenmek" anlamını içerirken sonraları "tehlikeden uzak durmak" anlamına geçmiştir.

Başka anlama geçişin bir türü de anlam iyileşmesi ya da anlam kötülenmesidir. Kötü anlamı olan bir sözcüğün zamanla iyi bir anlam kazanmasına anlam-kötülenmesi denir.

Belirteç Tümleci : Bakınız : Zarf Tümleci.

Betimleme Paragrafı : Bir olayı, bir varlığı, durumu, çevreyi ya da bir kavramı göz önünde canlandıracak biçimde anlatan paragraflara betimleme paragrafı denir. Gözlemlenen her varlığın, tasarlanan her kavramın duyu organlarımız ve duygularımız üzerinde bıraktığı iz betimlenebilir. Bu tür paragraflar çoğunlukla roman, öykü, gezi ve anı gibi yazı türlerinde kullanılır.

Örnek : Akçakavakların, dişbudakların arasından geçerek yeşil çam ormanına giriyorum. Yoğun bir reçine kokusu duyuyorum. Çevrem yeşilin değişik tonlarıyla donanmış. Az ileride kalın gövdeli, yaşlı bir çam ağacı görüyorum. Altına oturuyorum. Kekik kokuları geliyor burnuma.

Beyit : Aralarında anlam ilişkisi bulunan iki dizeden oluşmuş koşuk parçası.

Bileşik Sözcükler : İki ya da daha çok sözcüğün birleşip kaynaşmasından oluşan sözcükler yapıca bileşiktir.

Birleşik Cümle : Temel cümlenin bir öğesi durumunda bulunan yan cümlecikten oluşan cümlelerdir. Bu cümlelerde tek yüklem bulunur.

Biyografi : Tanınmış, eserler yazmış, ün bırakmış kişileri tanıtmak amacıyla yazılan yazılara biyografi denir. Biyografilerde yurtlarına, insanlığa hizmetleri dokunmuş önemli kişilerin çalışmaları, hayatları, eserleri anlatılır. Biyografilerin açık, sade bir dille, tarafsız olarak yazılması gerekir.

Buyruk Cümlesi : Bakınız : Emir Cümlesi.

Büyük Ünlü Uyumu : Ünlü harflerin, kalınlık-incelik yönünden uyumudur.

C

Cümle : Bir duygu, düşünce veya isteği kısaca bir yargıyı bildiren sözcük dizisine cümle denir.

Çalıştım.

Ders çalıştım.

Sabaha kadar durmadan ders çalıştım

Cümle Tamamlama : Kimi zaman bir yargı bütünlüğünden bir sözcük yada sözcük öbeği çıkarılmış olabilir. Yargının anlamsal ve anlatımsal bütünlüğü göz önünde bulundurularak bu eksik tamamlanır.

Tamamlanacak ve tamamlayacak cümleler ya da sözler arasında;

Anlamsal ilişki doğru kurulmalıdır.

Zaman ve kişi yönünden uyum olmalıdır.

Cümleleri anlamca bağlamak için uygun bağlaçlar kullanılmalıdır.

Örnek : İnsanlar bilerek ya da bilmeyerek doğanın dengesini bozuyorlar, sonra aynı doğayı korumak için sempozyumlar düzenleyip, dernekler kuruyorlar; çünkü...

Doğanın kendileri için yaşamsal değerini biliyorlar.

Yanlış yaptıklarının bilincindeler.

Kendilerini affettirmek istiyorlar.

Doğayı taklit etmek istiyorlar.

Ç

Çatı : Fiillerin özne ve nesne alıp almamaları yönüyle incelenmesine çatı denir.

Çekim Eki : Eklendiği sözcüğün anlamını değiştirmeyip, yalnızca cümle içindeki görevini belirleyen eklerdir. Çekim ekleri, sözcükleri birbirine çeşitli görev ve anlam ilgisiyle bağlar ve cümleyi oluşturur. Örnek : Kardeş kitap kitapçı al.

D

Daralma : Son hecesi “a-e” geniş seslileriyle biten kelimelere “-yor” eki getirildiğinde bu geniş sesler daralarak(ı,i,u,ü) ye dönüşür. Buna ünlü daralması denir. Örnek : Anla-yor değil anlıyor.

Deneme : Bir yazarın herhangi bir konu üzerinde, özel görüş ve düşüncelerini iddiasız, kesin kurallara varmaksızın anlattığı yazılara deneme denir.

Devrik (Kuralsız) Cümle : Yüklemi sonda bulunmayan cümledir. Bu tür cümleler daha çok şiir dilinde ve konuşmalarda görülür. Örnek : Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilal. Gülme komşuna, gelir başına.

Deyim : Belli bir durumu, belli bir kavramı göstermek için kullanılan öz anlamından az çok ayrı bir anlam taşıyan, kalıplaşmış, halkın ortak dil ürünü olan sözlere deyim denir. Örnek :

İçine ateş düşmek

Pabucu dama atılmak

Yüreği ağzına gelmek

İki gözü iki çeşme

Didaktik Şiir : Belli bir düşünceyi kabul ettirmek veya belli bir konuda öğüt, bilgi vermek, ahlaki bir ders çıkarmak için yazılan öğretici şiirlere didaktik şiir denir.

Dilek (istek) Cümlesi : Bir dileği, bir isteği, bir arzuyu, bir temenniyi bildiren cümlelere, anlamları yönünden dilek veya istek cümlesi denir. Örnek :

Yarın bizde toplanıp bir güzel yemek yiyelim.

Çocuk tek kazansın da neresi olursa olsun.

Umarım işleriniz yolunda gidiyordur.

Ah şu bahar bir gelse, çocuklar neşe içinde koşup oynasa.

İnşallah bütün düşlerin bir gün gerçek olur.

Allah sana uyuz versin de tırnak vermesin.

Gözün kör olsun.

Dize : Koşuk bir parçayı meydana getiren satırlardan her biri, mısra

Dolaylı Anlatım: Bir sözün kişi, zaman, anlatıcı değişiklikleriyle aktarılan biçimidir. Bu anlatım biçimiyle kurulan cümlelere daha çok roman, öykü gibi anlatımsal türlerde, olayların yazar tarafından anlatılmasında rastlanır. Örnek :

En iyi romanlar, bir bunalım döneminde yazılır, der Dostoyevski. (Doğrudan)

En iyi romanların bir bunalım döneminde yazılacağını söylüyor Dostoyevski (Dolaylı)

Turgut Uyar : "Nobel Ödülünü kazanan bu yazarı, en içten dileklerimle kutlarım." Diyor. (Doğrudan)

Turgut Uyar, bir yazısında , Nobel Ödülü kazanan bu yazarı en içten dilekleriyle kutladığını belirtiyor. (Dolaylı)

Dolaylı Söz Söyleme : Bakınız : Kinaye.

Dönüşlü Fiil : İşi yapan ve yapılan işten etkilenen gerçek bir öznenin bulunduğu fiillere dönüşlü fiil denir. Dönüşlü fiiller, edilgen fiiller gibi “-l-, ve –n-“ eklerini alır. Aralarındaki en büyük fark ise şudur : Dönüşlü fiillerin gerçek öznesi vardır, edilgen fiillerde ise sözde öznesi vardır. Örnek : Ali, erkenden uyandı, önce yıkandı, kurulandı, giyindi, sonra yola koyuldu.

Duygu Paragrafı : Olayı anlatan kişinin iç dünyasının, duygularının öne çıktığı bir paragraf çeşididir. Yazar duygularını, kimi zaman öyküleyici, kimi zaman da betimleyici anlatım biçimlerini kullanarak okura ulaştırır. Bu tip paragraflarda kişinin iç dünyasına yönelik özellikler, tutkular, davranışlar, ağırlık kazanır.

Örnek : Daha elli yaşına gelmemiştim; zengindim, ünlüydüm; sağlığım yerindeydi, aklı başında çocuklarım vardı. Birdenbire hayatım duruverdi. Soluk alabiliyor, yiyip içiyor, uyuyordum. Ama yaşamak değildi bu. Hiçbir şey istemiyordum artık. İstenecek bir şey olmadığını biliyordum. Hayat, birinin yaptığı saçma bir şaka gibi geliyordu bana. Kırk yıl boyunca çalış didin, ilerle; sonra da ortada hiçbir şey olmadığını gör.

Düşünce Paragrafı : Belli bir konu üzerinde belli bir bakış açısı olan, bu bakış açısını ortaya koyan, bunu savunan ve tartışan bir paragraf türüdür. Kısaca, bir düşüncenin başkalarına ulaştırılması amacıyla oluşturulan paragraflara düşünce paragrafı denir. Daha çok makale, fıkra, deneme gibi yazı türlerinde düşünce paragrafları kullanılır. Düşünce paragrafları, genellikle açıklayıcı ve tartışmacı anlatım biçimleriyle kurulur. Bu paragraflarda bir ana düşünce ve bu ana düşünceyi destekleyen yardımcı düşünceler yer alır.

Örnek : Kişisel gözlemlerin öne çıktığı yazıların getirdiğini, bilimsel araştırmalar getiremez. Aydınlar için çok önemli olan bilimsek araştırmalar, yazarlara yetmez; onlar için kişisel saptamalar çok daha önemlidir. İnsanın insandan alabildiğini; deneylerin sayıların alması olanaksızdır.

Düz Tümleç : Bakınız : Nesne.

E

Edat Tümleci : Cümleye amaç - sonuç, özgürlük, benzerlik, eşitlik, birliktelik, araç anlamı katan ya da sözcük öbekleri cümle içinde edat tümleci görevi yapar. Örnek : Gemiler, güneye doğru yöneldi. (Nereye doğru?) (yön)

Edilgen Fiil : İşi yapan gerçek bir öznenin bulunmadığı fiillerdir. Bu tür fiillerde özne işi yapan değil, başkasının yaptığı işten etkilenendir. Daha doğru bir ifadeyle edilgen fiillerde özne, pasif durumdadır ve iş onun üzerinde yapılır. Edilgen fiiller, fiil kök veya gövdelerine “-l-“ veya “-n-“ eklerinin gelmesiyle oluşturulur. Örnek : Taşlıkta çocuk sesleri duyuldu. Çamaşırlar yıkandı.

Eğretileme (İstiare) : Arapça bir sözcük olup "bir şeyi iğreti, ödünç alma" anlamındadır. Ya benzeyenle ya da benzetilenle yapılan benzetmedir. Örnek :

Aslan gibi güçlü bir adamdı. (benzetme)

Soruyu doğru yanıtlayınca "Aslan be!" dedi. (eğretileme)

Ek : Sözcük kök ve gövdelerine getirildiğinde onların anlamlarını değiştiren, kimi zaman anlamlarıyla birlikte türlerini değiştiren ya da sözcüklerin cümle içindeki görevini belirleyen hece ve seslerdir.

Eleştiri (Tenkit) : Bir sanat eserinin, bir sanatçının gerçek değerini belirlemek amacıyla yapılan inceleme ve araştırmalara eleştiri denir. Bir metni inceleme yoluyla o metnin üzerinde bir değer yargısına varma ; bir eserin zayıf ve kuvvetli yanlarını belirtme, eleştirinin özelliklerindendir.

Emir (Buyruk) Cümlesi : Emir kipiyle kurulan ya da gelecek zaman kipinin emir anlamıyla kullanıldığı cümlelere, anlamları yönünden emir cümlesi denir. Örnek :

Sandalyeyi çek, sessizce oturup bekle.

Öğretmeniniz izinli, gürültü etmeden ders çalışın.

Herkes ödevlerini önümüzdeki hafta getirecek, not alacak.

Şuraya da bir halı ser, ortalığı topla.

Sen de çalış ve para kazan artık.

Epik Şiir : Kahramanlık yiğitlik, savaş konularını işleyen ya da tarihi bir olayı coşkulu bir anlatımla işleyen şiirlerdir. Bu tür şiirler okuyanda vatan ve millet sevgisi oluşturur.

Eş Sesli Sözcükler : Bakınız : Sesteş Sözcükler.

Etken Fiiller : İşi yapan gerçek bir öznenin bulunduğu fiillere etken fiil denir. Örnek : Hasan, bu konuyu iyi anladı. Her gün oraya giderdik.

Ettirgen Fiiller : Geçişli fiillerin “-r, -ar, -er, -t, -tır” ekleriyle geçişlilik derecesinin artırılmasıyla oluşturulan fiillere ettirgen fiil denir. Bu fiillerde özne işi yapmaz daha çok başkasına yaptırır. Örnek : duymak – duyur.

Eylemler (Fiiller) : İş, oluş, hareket, durum ve kılış bildiren; zaman ve kişi eklerine göre çekimlenebilen; zaman ve kişi ekleriyle çekimlenmesi halinde cümle içinde yüklem görevi üstlenen sözcüklere eylem (fiil) denir.

Örnek : bak-, sus-, büyü-, ağla-, koş-

Gel-di-m kopar-ı-yor-uz

Gel (eylem kökü) kopar (eylem gövdesi)

-di (zaman eki) -yor (zaman eki)

-m (1. Tekil kişi eki) -uz (1. Çoğul kişi eki)

Eylem (Fiil) Cümlesi : Yüklemi çekimli bir eylem ya da eylem grubu olan cümlelerdir. Her türlü hareket iş, oluş eylem cümleleriyle karşılanır. Bu nedenle eylem cümleleri, ad cümlelerine oranla daha fazla kullanılır. Örnek : Bir adım daha yaklaşınca tanıdım.

F

Fabl : Kahramanlarının çoğu, hayvanlardan, bitkilerden seçilen, sonunda bir ahlak veya hayat dersi bulunan yazı türüdür. Bu tür, insanların hatalarını düzeltmeye, töresel bir kavramı ortaya koymaya yarar. Fabllardaki düşsel unsurlar birer araçtır. Asıl hedeflenen ise ahlaki derstir. İnsan dışındaki varlıklara insana ait özellikler verilerek, bu varlıklar öyle hareket ettirilir.

Fıkra : Bir yazarın, herhangi bir konu üzerinde, kişisel anlayış, görüş ve düşüncelerini güzel bir uslupla, hiçbir kanıtlama gerekliliği duymadan anlattığı yazı türüne fıkra denir.

Fiil Cümlesi : Bakınız : Eylem Cümlesi

Fiiller : Bakınız : Eylemler.

G

Geçişli Fiil : Kullanılırken nesneye ihtiyaç duyan, nesne gerektiren; yani “ne, neyi ve kimi” sorularına cevap veren fiillere geçişli fiil denir. Örnek : Anlatmak, duymak, görmek, yazmak, söylemek, seyretmek

Geçişsiz Fiiller : Nesne almayan, yani “ne, neyi ve kimi” sorularına cevap vermeyen fiillerdir. Örnek : Ağlamak, uyumak, gülmek, solmak, akmak, oturmak, kalkmak…

Günlük (Günce) : Düzenli bir biçimde yazılan, tarih atılan günlük notlara, bir yazarın yaşamı boyunca günü gününe yazdığı yazılara günlük denir.

H

Hece ölçüsü : Dizelerdeki sözcüklerin hece sayısının belli bir düzene bağlı olarak eşitliği temeline dayanır. Şiirin bütün dizelerindeki hece sayısının eşit olması gerekir. Hece sayısının eşitliği, o dizenin ölçüsünü, kalıbını gösterir. Yedi heceli bir dizenin kalıbı, yedili; on bir heceli bir dizenin kalıbı on birli diye anılır.

Hikaye (Öykü) : Olmuş veya olabilecek olayları belli bir plan çerçevesi içinde yer ve zamana bağlı olarak anlatan yazı türüne hikaye denir. Hikayede çevre sınırlıdır. Dar bir çerçevede, zamanın kısa bir anında belli bir şahıs kadrosuyla işlenir konu.

İ

İkilemeler : Anlamı ve anlatımı güçlendirip pekiştirmek amacıyla aynı ya da sesleri birbirine benzeyen sözcüklerin art arda yinelenmesiyle oluşan söz gruplarına ikileme denir.

Örnek :

Güzel mi güzel kız

Demet demet çiçek

Çuval çuval fındık

Çıtır çıtır simit

Ağlaya sızlaya bir hal olmak

Güle güle ölmek

Varını yoğunu ortaya çıkartmak

İyi kötü (bilmek)

Aşağı yukarı (anlamak)

Hemen hemen (bitirmek)

İsim Cümlesi : Bakınız : Ad Cümlesi

İstek Cümlesi : Bakınız : Dilek Cümlesi.

İstiare : Bakınız : Eğretileme.

İşteş Fiil : Fiilde anlatılan işin birden fazla özne tarafından birlikte veya karşılıklı yapıldığını gösteren fiillere işteş fiil denir. İşteş fiil, her şeyden önce, birden fazla öznesi olan fiil değil, olabilmesi, meydana gelebilmesi için birden fazla özneyi gerektiren fiildir. Fiillerde işteşlik, fiil kök veya gövdelerine getirilen (-ş-, -ış-, -iş-, -uş-, -üş-) ekiyle yapılır. Örnek : Ahmet dövüşmüş. Onunla tam iki yıl mektuplaştı.

K

Kafiye (Uyak) : En az iki dize sonunda anlamca ayrı, sesçe birbirine uyan iki sözcük arasındaki ses benzerliğidir. Dize sonlarında yazılışları ve okunuşları aynı olup, anlamları ve görevleri farklı olan kelimelerin veya eklerin tekrarı kafiyeyi oluşturur.

Kaynaştırma : Bilindiği gibi dilimizde iki sesli harf yan yana gelemez. Sonu sesli ile biten bir sözcüğe yine sesli ile başlayan bir ek getirildiğinde araya okumayı kolaylaştırmak için bir sessiz harf girer. Buna kaynaşma, getirilen harflere de kaynaştırma harfleri diyoruz. Bunlar “y-ş-s-n” dir. Örnek : Ali-y-i, kardeşi-n-e, anne-s-i.

Kıta : En az dört dizeden oluşmuş koşuk ya da koşuk parçası.

Kinaye (Dolaylı Söz Söyleme) : Sözcüklerin çok anlamlı olarak kullanılmasında kinayenin de büyük bir önemi vardır. Kinaye bir sözün hem gerçek hem de mecaz anlamını düşündürecek bir biçimde kullanılmasıdır. Kinayede gerçek anlam verilir, mecaz anlam kastedilir. Örnek :

Bu çocuğun elinden tutsan ne kaybedersin?

Bulmadım dünyada gönüle mekan

Nerde gül bitse etrafı diken

Şu karşıma göğüs geren

Taş bağırlı dağlar mısın?

Kişileştirme - Konuşturma : Bakınız : Teşhis – İntak.

Konferans : Bilim iddiası taşıyan konuşma; bilginlerin, fen adamlarının, sanatçıların, bir konu hakkında derin bilgisi, görüşleri olan kimselerin özel toplantılarda, radyoda, dinleyicilere karşı bir konu üzerinde düşüncelerini, bilgilerini açıklamak, öğretmek gayesiyle söylenen sözlerdir.

Koşuk : Ölçülü, uyaklı yapıt, nazım, manzume

Kök : Bir sözcüğün üzerinde bulunan bütün ekler atıldığında anlamlı olarak kalabilen en küçük parçadır. Örnek : Bal, kaş, göz, el

Kurallı (Düz) Cümle : Yüklemi sonda bulunan cümledir. Türkçe’de yardımcı unsurlar başta, temel unsur sonda bulunur. Cümlenin temel unsuru yüklemdir.

Küçük Ünlü Uyumu : Bir sözcükteki ünlülerin düzlük-yuvarlaklık yönünden uyumudur. Türkçe bir sözcüğün ilk hecesinde düz ünlülerden (a,e,ı,i) biri bulunuyorsa, diğer hecelerdeki ünlülerde düz olur.

Örnek : bilge, ıslak, azgın, incirler

Türkçe bir sözcüğün ilk hecesinde yuvarlak ünlülerden (o,ö,u,ü) biri bulunursa ikinci ve diğer hecelerde ya düz-geniş (a,e) ya da dar-yuvarlak (u,ü) ünlüler yer alır.

Örnek : oduncu, gülümsemek, kömürlük, öğrenci

L

Lirik Şiir : İçten gelen heyecanları coşkulu bir dille anlatan duygusal şiirlere lirik şiir denir. Bu tür şiirde hayal, duygu ve coşkunluk birinci plandadır.

M

Masal : Olağanüstü olaylarla süslü, olağanüstü kişilerin başından geçen, zaman ve yer kavramları belirli olmayan düşsel öykülerdir. Masalda eğiticilik ve öğreticilik esastır. Masallardaki olaylar gerçeğe uymaz. Kahramanlar olağanüstü özelliklere sahiptir. Masalın geçtiği yer ve zaman belirsizdir. Masallar ulusal özellik taşımaz, evrenseldir.

Makale : Herhangi bir konuda bilgi vermek veya bir gerçeği savunmak için yazılan yazılardır. Makalenin temel öğesi fikirdir. Başlı başına bir konu üzerine yazılan eser, gazete ve dergi ile yayınlanmak üzere yazılan ve herhangi bir konuyu inceleyen yazı da makale olarak isimlendirilir.

Manzume : Genellikle ölçülü, uyaklı yazılmış, koşuk, neşide.

Mecaz Anlam : Sözcüklerin cümle, dize veya deyim içine girdiklerinde, gerçek anlamlarından tamamen sıyrılarak başka bir sözcük ya da kavram yerine kullanılmasıyla kazandığı anlama mecaz (değişmece) anlam denir. Mecaz anlam, Sözcüğün sürekli olmayan, kullanım içinde geçici olarak üstlendiği anlamdır. Örnek :

Müşteriden para sızdırmak için elinden geleni yapardı.

Satıcının o ince ve tiz sesi kulaklarımızda patlıyordu.

Bugünlerde havasından yanına varılmıyor.

Bu hayırsız evlat için insan kendisini ateşe atar mı?

Mektup : Birbirlerinden uzaktaki insanların, anlaşmak ve haberleşmek amacıyla yazdıkları; duyguları, dilekleri, düşünceleri bildirmek amacı taşıyan yazı türüdür. Her türlü konu mektuba girebilir. Mektubu konuşmanın yazıya çevrilmiş şekli kabul edebiliriz. Mektuplar özel mektuplar, iş mektupları, edebi mektuplar gibi değişik türlerde olabilir.

Mısra : Dize. (Bir beyitte iki mısra bulunur.)

Monografi : Bir kimsenin hayatını, eserlerini geniş olarak inceleyen eserlere monografi denir. Biyografilerde bir çok sanatçı, bilim adamı değişik yönleriyle ele alınırken, monografilerde sadece bir kişi geniş olarak incelenir.

Mübalağa : Bakınız Abartma.

Mürsel Mecaz : Bakınız : Ad aktarması

N

Nazım : Koşuk.

Nesne (Düz Tümleç): Öznenin yaptığı eylemden etkilenen varlık ya da nesnedir.

Neşide : Koşuk, manzume.

O

Olay Paragrafı : Olmuş ya da olabilecek türdeki olayları, kişi, yer ve zaman göstererek anlatan cümlelerden oluşmuş paragraflardır. Bu paragraflarda belli bir olay yer alır. Olay paragraflarına, roman, öykü, masal gibi edebiyat türlerinde rastlanır. Bu paragraflarda temel amaç okuru olay içine çekmek, olay içinde yaşatmaktır. Olay paragrafları genellikle öyküleyici anlatım biçimi kullanılarak kurulur.

Örnek : İlk dinlediğim konserdi bu. Çalgıcıları yönetenin müzik öğretmenimiz Suat Bey olduğunu görmeyeyim mi? Hem de smokin giymişti. Penguen gibi bir görünüşü vardı. Elindeki şef değneği ile sahnedeki çalgıcıları değil de, sanki dünyayı yönetiyormuş gibiydi. Nasıl oluyor da böyle bir adam, bizim gibi bacaksızlara müzik dersi vermeye geliyor. Biz de onunla alay etmeye kalkıyorduk.

Oldurgan Fiil : Geçişsiz fiillerin “-r, -ar, -er, -t, -tır” ekleriyle geçişli hale getirilmesiyle oluşturulan fiillere oldurgan fiil denir. Fiilin ilk hali “ne, neyi, kimi” sorularına cevap vermezken, ikinci hali, yani “-r, -t, -tır” eklerini almış hali, bu sorulara cevap vermektedir. Örnek : uyumak – uyut.

Olumlu Cümle : Yüklemin bildirdiği anlam, eylemin yapılması doğrultusundaysa bu tür cümlelere olumlu cümle denir. Örnek :

Ne kadar geriye bakarsanız, o kadar ileriyi görürsünüz. (Olumlu eylem cümlesi)

Özü gerçek yaşam dayalı tiyatro yapıtları, doğrudur ve güzeldir. (Olumlu ad cümlesi)

Sattığınız malların dökümünü çıkarıp karı hesaplayalım. (Olumlu eylem cümlesi)

Olumsuz Cümle : Bir eylemin gerçekleşmediğini, gerçekleşmeyeceğini ya da bir şeyin yokluğunu bildiren cümlelerdir. Örnek :

Aradığınız kişi burada yok. (Olumsuz ad cümlesi)

Dünkü davranışlarınızı hiç tasvip etmedim. (Olumsuz eylem cümlesi)

Kimse olayın nedenini bilmiyor. (Olumsuz eylem cümlesi)

Otobiyografi : Bir insanın, kendi hayatını kendisinin yazdığı eserlere otobiyografi denir. Biyografilerde kişinin hayatı, çalışmaları başkası tarafından yazılırken otobiyografilerde kişi kendisini anlatır, yazar.

Ö

Ölçü : Şiirde, hecelerin sayılarına ya da heceyi oluşturan seslerin uzunluk ve kısalıklarına göre bir düzen oluşturulur. İşte bu düzene ölçü denir.

Öneri Bildiren Cümleler : Bir sorunu çözmek, herhangi bir konuda yol gösterip bilgi ve fikir vermek amacıyla, öne sürülen görüşü, düşünceyi ve teklifi içeren cümlelere öneri bildiren cümleler denir. Örnek :

Kitabın sonuna bir de kaynakça konsa iyi olur.

Konuyu iyice anlamak istiyorsan, önce tekrar et, sonra da bol bol soru çöz.

Oyunda günlük yaşamın derinliğine fazlaca girilmeseydi, oyun daha derli toplu olurdu.

Siyah eteğin üstüne mavi desenli gömleğini giyersen sana daha çok yakışır.

Önyargı Bildiren Cümleler : Bir eylem henüz sonuçlanmadan, o eylemin nasıl sonuçlanacağı konusunda fikir yürüten cümlelerdir. Örnek :

Bizi görür görmez yine bağırıp çağıracak.

Ben zaten onun suçlu olduğunu baştan biliyordum.

Göreceksiniz, son şiirlerinde de ayrılık ve ölüm üzerine konuşup bizleri hayal kırıklığına uğratacak.

Bu çocuğun bir baltaya sap olamayacağı baştan belliydi.

Özne : Cümlede, yüklemin bildirdiği eylemi ya da yargıyı gerçekleştiren ve üstlenen öğe özne adını alır. Özne bir kişi ya da birkaç kişiden oluşuyorsa yükleme “Kim? Kimler?” soruları; kişi dışında bir varlık, nesne ya da kavram ise yükleme "Ne? Neler?" soruları yöneltilir.

P

Panel : Bir konunun dinleyiciler önünde, sohbet havası içinde birkaç kişi tarafından tartışılmasına panel denir. Amaç karar vermekten çok, bir meseleyi çeşitli yönleriyle aydınlatmak, çeşitli görüşleri, eğilimleri ortaya çıkarmaktır.

Pastoral Şiir : Doğa güzelliklerini; orman, yayla, dağ, köy ve çoban yaşamını ve bu hayata duyulan özlemi ifade eden şiir türüne pastoral şiir denir.

R

Redif : Dize sonlarındaki yazılışları ve görevleri aynı olan ek, kelime ya da kelime gruplarına redif denir.

Roman : Toplumların ve fertlerin başından geçmiş veya geçmesi mümkün olayları geniş olarak, ayrıntılarıyla anlatan yazı türüne roman denir. Roman; bir hayatı, hayatın akışını değiştiren büyük olayları, insanı ilgilendiren her türlü konuyu işleyebilir.

Röportaj : Bir gazetecinin her hangi bir yeri, bir kurumu gezerek, orada gördüklerini kendi görüşleri ile birleştirerek yazdığı gazete yazılarına röportaj denir.

S

Satirik Şiir : Toplum hayatındaki aksayan yönlerin, düzensizliklerin, insanların çeşitli konulardaki beceriksizliklerinin ve zayıflıklarının anlatıldığı yergi şiirlerine satirik şiir denir.

Ses Daralması : "a,e" geniş ünlüsüyle biten sözcüklere "-yor" şimdiki zaman eki getirildiğinde, bu geniş ünlüler daralıp değişerek "ı,i,u,ü" olur.

Örnek : bekle-yor bekliyor

Oyna-yor oynuyor

Ses Düşmesi : Kimi sözcüklerin çekimlenişinde veya türeyişinde, bir sesin düştüğü görülür.

a) Ünlü Düşmesi : İki heceli olan kimi sözcükler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecelerinde bulunan ünlüyü düşürürler. Buna orta hece düşmesi de denir.

Omuz um omzum oğul u oğlu

Kahır ol kahrol seyir et seyret

Ayır ıntı ayrıntı sıyır ık sıyrık

Yalın ız yalnız yanıl ış yanlış

b) Ünsüz Düşmesi : Bazı sözcükler, çeşitli etkilerle birleşirken sözcüğün sonundaki ünsüz harf düşebilir. Bu olaya ünsüz düşmesi adı verilir.

Yumuşak cık yumuşacık sıcak cık sıcacık

Yüksek yüksel küçük küçül

Rast gelmek rasgelmek ast teğmen asteğmen

Bazı bileşik sözcüklerin oluşumunda bir hece veya ses düşmesi meydana gelir.

Sessiz (ünsüz) Benzeşmesi : Sert ünsüzle biten bir sözcüğe yine ünsüzle başlayan bir ek getirilecekse, bu ekin başındaki ünsüz, sertleşir. Buna ünsüz uyumu ya da ünsüz benzeşmesi denir. Örnek : milletce değil millet-çe

Sessizler : Bakınız : Ünsüzler.

Sesteş (Eş Sesli) Sözcükler : Yazılışları ve okunuşları aynı olduğu halde, anlamları tamamen farklı olan sözcüklere "sesteş" sözcükler denir. Örnek :

Yüzünde kan lekesi vardı. - Sen hala onun söylediklerine kan.

Ay'a bu ay yeni bir uzay aracı gönderilecekmiş. - Yüzünü asma, öbür sınavda yüz alırsın.

Gül sen, gülün olayım. - Köyün ortasından geçen çay, çay bahçelerini suluyor.

Ses Türemesi : Sözcükler kimi eklerle birleşirken zaman zaman araya başka yeni sesler girer. Türkçe'de ses türemesi olayına fazla rastlanmaz.

Seyahat (Gezi) Yazısı : Gezilip görülen yerlerin ve o yerlerle ilgili izlenimlerin anlatıldığı yazılara gezi yazısı denir. Bilinmeyen, görülmeyen bir yeri, bir memleketi, manzaraları, insanları, gelenekleri, anlatmak gezi yazılarının özelliğidir. Gezi yazıları; gezilip görülen yerlere ait bilgi vermek, o yerlerin güzelliklerini ve görülmeye değer yanlarını göstermek amacını taşır.

Sıralı Cümle : Basit ya da birleşik yapılı birden fazla cümlenin birbirine virgül, veya noktalı virgülle bağlanması sonucu oluşturulan cümlelerdir. Sıralı cümlelerde en az iki yüklem bulunur. Zaten basit ve birleşik cümlelerden farkı da birden fazla yüklemi olmasıdır. Örnek : Sakla samanı, gelir zamanı.

Sohbet (Söyleşi) : Sohbet, bir konuyu fazla derinleştirmeden, karşınızda biri varmış da onunla konuşuyormuşçasına işleyen yazılardır. Sohbette yazar, kişisel görüşlerini, düşüncelerini bir söyleşi sıcaklığıyla anlatır.

Soru cümlesi : Bir duyguyu, düşünceyi soru yoluyla anlatan veya soru yoluyla bilgi almayı amaçlayan cümlelere soru cümlesi denir. Örnek : Oraya nasıl gidebilirim?

Söylev (Nutuk) : Dinleyicilere belli bir fikri, bir duyguyu aşılamak için söylenen uzunca sözlere denir. Edebiyatımızda sözlü ifade tarzına dayanan bir türdür. Söylevlerin konuları, çoğunlukla; toplumsal fikirler, toplumsal ve ulusal davalardır.

Sözcük : Bir kavram birimidir. Bir varlığın, bir nesnenin ya da bir durumun zihinde canlanabilmesi için onu karşılayan bir gösterimdir.

Ş

Şart Birleşik Cümle : Birleşik cümlelerde, yan cümlecik temel cümleye şart anlamı katarak bağlanmışsa, bu tür cümlelere şart birleşik cümle denir. Şar birleşik cümlelerde yan cümlecik “-sa, -se” ekiyle oluşturulur. Örnek : Bakarsan kimin geldiğini görürsün.

Şart Cümlesi : Eylemin, yargının gerçekleşmesini şarta bağlı olarak bildiren cümlelere şart cümlesi denir. Örnek : Görürsem selamını söylerim.

Şiir : Seslerin, ritimlerin, uyumların kaynaşmasıyla en güçlü duyguları, izlenimleri, coşkuları canlandırma ve etkileme sanatı; koşuk.

T

Tariz (Taşlama) : Bir kimseyi iğnelemek, onunla alay etmek amacıyla bir sözü gerçek anlamının tam karşıtı bir anlamda kullanmaktır. Örnek :

Randevuna sadıkmışsın, beklemekten kök saldık.

O kadar çok konuştu ki söylediklerinden hiçbir şey anlamadık.

Biraz daha hızlı yürürsen karıncalar bile bizi geçecek.

Tartışma : Bir konu üzerinde karşılıklı olarak olumlu ve olumsuz fikir yürütme, bir fikre karşı olan fikri savunma hali; karşı karşıya durum alıp zayıf tarafları aramadır tartışma.

Temel Anlam : İlk Anlam (Temel Anlam)

Bir sözcük söylendiğinde aklımıza ilk gelen, kavrayışımızda ilk uyandırdığı anlamdır. Kısacası, bir sözcüğün biçimlenmesinde, kuruluşunda esas olan anlamdır. Örnek :

Boğazımda bir yanma var. (Temel Anlam)

Şişenin boğazı kırılmış.

Çanakkale Boğazı'nda müthiş bir tipiye yakalandık.

Babam yedi boğaza bakmaya çalışıyordu.

Ali, boğazına düşkün bir çocuktur.

Temel Cümle : Birleşik cümlelerde asıl yargıyı bildiren, yardımcı yargıları sonuca bağlayan cümlelerdir. Daha öz bir ifadeyle temel cümle yüklemdir.

Terim : Bilim, Sanat, Meslek ve bir spor dalıyla ilgili kesin anlamı olan özel bir kavramı gösteren gerçek anlamlı sözcüklere terim denir. Örnek :

Bu sınıfa yirmi sıra yerleştirelim

Toplumsal sınıflar arasındaki çelişkileri inceliyor.

Bu çiçeğin kökü tamamen kurumuş.

Sözcük köklerini ve gövdelerini tanıyalım.

Teşhis - İntak (Kişileştirme - Konuşturma) : İnsana özgü nitelikleri insan dışındaki varlıklara aktarmaya kişileştirme denirken, bu varlıkların insan gibi konuşturulmasına da konuşturma denir. Örnek :

Güneş ışığında yağmurunu döken bulutlar sanki gülüyordu. (Teşhis)

Ufukta günün boynu büküldü. (Teşhis)

Dal, bir gün dedi ki tomurcuğuna :

Tenimde bir yara işler gibisin. (İntak)

Tiyatro : Dram, komedi, trajedi gibi sahnede oynanmak üzere yazılan edebiyat türlerinin ortak adına tiyatro denir. Ayrıca yapılan eserlerin sahnede oynanmasına ya da bu tür eserlerin oynandığı binaya da tiyatro denir. Tiyatroda sadece jest (el, kol) ve mimikle (kaş, göz, ağız, yanak) gösterilen oyunlara pandomim; daha çok müziğin hakim olduğu baştan sona bestelenmiş oyunlara opera; baştan sona değil de yer yer ve hafif bir şekilde bestelenmiş oyunlara operet; beş altı dakikaya sığdırılan tablolar halinde, kısa müzikli oyunlara da skeç denir.

Türemiş Sözcükler : Yapım ekleri alarak yeni bir anlam ve biçim kazanmış olan sözcüklere yapıları yönünden türemiş sözcük denir.

Örnek : Ölümün anlamı değişti birden.

U

Ulama : Ünsüz harfle biten sözcüğün son ünsüz harfinin kendisinden sonra gelen ve ünlü harfle başlayan sözcüğün ilk hecesiyle birleştirilerek okunmasıdır.

Dikkat edeceğimiz şey, arada noktalama işaretlerinden herhangi birinin olmamasıdır.

Örnek :

Dönülmez akşamın ufkundayız vakit çok geç

Bu son fasıldır ey ömrüm nasıl geçersen geç

Ü

Ünlem Cümlesi : Korku, acıma, şaşırma, sevinme, kızma gibi ansızın beliren duyguları anlatmaya yarayan cümlelere, anlamları yönünden ünlem cümlesi denir. Örnek :

Ah, elim yandı!

Kapıyı açtım ki bir de ne göreyim!

Oh, okul bitti, rahat bir nefes alalım!

O... kimler gelmiş, kimleri görüyorum!

Elimi cebime attım ki cüzdan yok!

Ünsüzler (Sessizler) : Tek başlarına söylenemeyen, ancak bir ünlünün yardımıyla söylenebilen seslere ünsüz denir. Türkçe'de 21 ünsüz vardır.

Ünsüz Yumuşaması : Türkçe sözcüklerin sonunda bulunan sert sessizlerden (p,ç,t,k) sonra sesli bir harfle başlayan bir ek getirildiğinde bu sert sessizler (b,c,d,g) ye dönüşür. Buna ünsüz yumuşaması ya da ünsüz değişmesi denir. Örnek : kitap-ı değil kitabı ( p harfi b’ye dönüşür.)

V

Vurgu : Sözcük içinde bir hecenin, cümle içinde bir sözcük ya da sözcük grubunun diğerlerine göre daha baskılı, kuvvetli söylenmesine vurgu denir.

Y

Yan Anlam : Sözcüklerin ilk konuluş anlamına bağlı olarak zaman içinde kazandıkları yeni anlamlardır. Bu anlama, kullanılış anlamı ya da yan anlam adı verilir. Örnek :

Çocuk kapıyı sessizce açtı. (açmak : Bir şeyi kapalı durumdan kurtarmak.)

Gömleğinin düğmelerini yarıya kadar açtı. (açmak : Sarılmış, katlanmış, örtülmüş, buruşmuş veya iliklenmiş olan şeyleri bu durumdan kurtarmak.)

Okulun karşısına bir büfe daha açtı.(açmak : Bir kuruluş, bir işyerini işler duruma getirmek.)

Annem çok güzel baklava açar. (açmak : Kalın bir nesneyi yayarak ince duruma getirmek.)

Komşumuz tıkanan lavaboyu açtı. (açmak : Tıkalı bir şeyi, bu durumdan kurtarmak.)

Yan Cümle : Fiilimsilerle ya da çekimli bir fiille kurulan ve temel cümleye bağlanan cümleye yan cümle denir. Yan cümleler temel cümlenin (yüklem) bir öğesi olarak görev yapar. Yan cümlecikleri fiilimsiler (isim fiil, sıfat fiil, bağ fiil) ve “-se-, -sa-“ şart eki ya da çekimli fiiller oluşturmaktadır. Örnek : Atı alan Üsküdar’ı geçti.

Yapım Eki : Eklendiği sözcüğün kök anlamıyla bağlantılı bir biçimde yeni anlamda bir sözcük türetmeye yarayan eklerdir. Yapım ekleri eklendiği sözcüğün anlamıyla birlikte kimi zaman türünü de değiştirir. Örnek:

balık örtü

bal ık ört ü

balık bal ört örtü

Yüklem : Cümlede iş, oluş, hareket, kısaca yargı bildiren sözcük veya söz grubudur. Bu tanıma dayalı olarak yüklemin iki şekilde karşımıza çıkabileceğine dikkat edelim.

Z

Zarf (Belirteç) Tümleci : Yüklemi zaman, durum, miktar, ölçü, yer yön ve soru yönünden gösteren sözcük ya da sözcük öbekleri cümle içinde zarf tümleci görevi yapar.

Yükleme yöneltilen "Nasıl?" sorusu durum zarfı tümleciyle ilgilidir.

Resimli Rusça Sözlük

İndirmek için tıklayın

Rus Kiril Alfabesi

Rus Kiril alfabesinde 33 harf vardır. Bunlardan 10'u sesli (а, у, о, ы, э, я, ю, ё, и, е), 21'i sessiz (б, в, г, д, ж, з, й, к, л, м, н, п, р, с, т, ф, х, ц, ч, ш, щ) ve her iki guruba da girmeyen 2 işaret ( ъ, ь) vardır.

Rusça sessiz harfler iki gruba ayrılırlar: sert ve yumuşak. Sert sessizler а,у, о, ы, ь harfleri önünde bulunurlar. (istisnalar: ч, ш daima yumuşaktır.) Sert sessizler Türkçedeki karşıtları gibi okunurlar. Yumuşak sessizler я, ю, е, ё, ь, и önünde bulunurlar. (istisnalar: щ, ж, ц daima serttir.)

Kiril Alfabesi
Kiril alfabesi	Türkçe okunuş	Örnek ses
А а	A	Anne
Б б	B	Balık
В в	V	Vazo
Г г	G	Gaf
Д д	D	Duman
Е е	YE* veya E	YEngeç, bellEk
Ё ё	YO* veya Ö	YOnca, bÖrek
Ж ж	J	Jaguar
З з	Z	Zaman
И и	İ	İsim
Й й	Y	boY
К к	K	Kale
Л л	L	daL, eL
М м	M	Masa
Н н	N	Nar
О о	O	Omuz
П п	P	Para
Р р	R	Roman
С с	S	Saat
Т т	T	Tamam
У у	U	Ufuk
Ф ф	F	Fan
Х х	H	Halat
Ц ц	TS	yaTSı
Ч ч	Ç	Çam
Ш ш	Ş	Şapka
Щ щ	ŞŞ	beŞ Şehir
ъ	sert işaret	-
ы	I	mIzrak
ь	yumuşak işaret	-
Э э	E	Edirne
Ю ю	YU* veya Ü	YUlaf, gÜzel
Я я	YA*	YAsa,
	* - Sözcüklerin başında, Ъ, Ь ve seslilerden sonra

Rusça dersleri

Rusça derslerinde kaynak site, ulaşmak içinwww.ruscadersler.com

• Rus Alfabesi ve Okunuşu
• Rusçada Zaman
• Rusça Diyaloglar
• Rusça Fiiller
• Rusça Rakamlar
• Rusça Test
• Rusça Dersler-1
• Rusça Dersler-2, Vurgu
• Rusça Dersler-3, Tonlu ve tonsuz harfleri
• Rusça Dersler-4, Cinsiyet kategorisi
• Rusça Dersler-5, Basit isim cümlesi, Soru cümlesi
• Rusça Dersler-6, Tanışma ve vedalaşma, Sahiplik za...
• Rusça Dersler-7, Rus isimlerin açıklaması
• Rusça Dersler-8 Rusçada kelime yapısı
• Rusça Dersler-9 Sıfat,Sıfatlar ve zamirler uyumu k...
• Rusça Dersler-10

Konuların oluşturulmasında www.ruscadersler.com sitesinden faydalanılmıştır...