5. Sınıf: Nokta, Doğru, Doğru Parçası ve Işın

 

Nokta Nedir?

Nokta, matematikte yer kaplamayan, herhangi bir boyutu olmayan bir konum ya da yer belirtir. Harflerle (genellikle büyük harflerle) gösterilir.

Gösterim:
$A$, $B$, $C$ gibi harflerle ifade edilir.
Örnek: Bir kâğıt üzerindeki kalem ucu ile yapılan bir iz bir noktadır.

---

Doğru Nedir?

Doğru, iki ucu da sınırsız şekilde uzayan düz bir çizgidir. Doğrular, başlangıç ve bitiş noktası olmayan sonsuz uzunluktaki çizgilerdir.

Gösterim:
Bir doğru, genellikle iki büyük harf arasında çift yönlü bir okla ifade edilir:

$$\overleftrightarrow{AB}$$

Özellikler:

• Sonsuza kadar uzar.
• Başlangıç veya bitiş noktası yoktur.

---

Doğru Parçası Nedir?

Doğru parçası, bir doğrunun iki nokta arasında kalan kısmıdır. Başlangıç ve bitiş noktası vardır.

Gösterim:
Bir doğru parçası, iki büyük harf arasında düz bir çizgi ile ifade edilir:

$$\overline{AB}$$

Özellikler:

• Sınırlıdır.
• Ölçülebilir bir uzunluğu vardır.

Örnek: Bir kâğıt üzerindeki iki nokta arasındaki düz çizgi bir doğru parçasıdır.

---

Işın Nedir?

Işın, bir başlangıç noktası olan ancak diğer ucu sınırsız şekilde uzayan bir çizgidir.

Gösterim:
Bir ışın, başlangıç noktası ve sınırsız uzayan yönü belirtilerek ifade edilir:

$$\overrightarrow{AB}$$

Özellikler:

• Bir başlangıç noktası vardır.
• Sonsuza kadar uzar.

Örnek: Güneşten çıkan bir ışık ışını bir ışına benzer.

---

Farkları ve Özellikleri

Kavram	Tanım	Başlangıç Noktası	Sonu Var mı?	Uzunluk Ölçülebilir mi?
Nokta	Konumu ifade eder.	Yok	Yok	Hayır
Doğru	Sonsuz uzunlukta düz çizgi.	Yok	Yok	Hayır
Doğru Parçası	İki nokta arasındaki sınırlı çizgi.	Var	Var	Evet
Işın	Bir noktadan başlayan, sonsuz uzar.	Var	Yok	Hayır

---

Günlük Hayattan Örnekler

• Nokta: Bir harita üzerindeki şehirler.
• Doğru: Tren rayları.
• Doğru Parçası: Bir cetvelin uçları arasındaki çizgi.
• Işın: Güneşten çıkan ışık.

---

Küçük Bir Test

1. Bir başlangıç noktası olan ancak sonsuz uzayan bir çizgiye ne denir?
2. İki uç noktası olan ve ölçülebilir uzunluğu bulunan geometrik şekil nedir?
3. $\overrightarrow{CD}$ışını ile $\overleftrightarrow{EF}$doğrusu arasındaki fark nedir?
4. Bir doğru üzerinde işaretlenen noktalar sınırlı bir parça oluşturursa buna ne denir?